Regelementering omtrent lasershows

Het kan perfect mogelijk zijn dat een toestel zonder certificering veilig is maar wij dienen dit zwart op wit te weten en dus een keuring door een ERKEND NOTIFIED BODIES is verplicht!.

enkel en alleen met de juiste materialen kan er veilig met lasers worden gewerkt.

Wel is er een locatie regelementering : deze is afhankelijk van land , provincie, stad, gemeente of de locatie zelf.

maar dat dien je zelf vooraf uit te zoeken en aan te voldoen!

verder spreek ik over lasershows en niet over medische of industriële toepassingen .

de Klasse:

Klasse 1

Deze klasse is oogveilig onder alle omstandigheden. Klasse 1M Deze klasse is veilig bij directe instraling in het oog, maar zou gevaarlijk kunnen worden bij gebruik van een optisch instrument in het algemeen. Het gebruik van een vergrootglas verhoogt het gevaar bij gebruik van een divergerende (het vanuit één punt uiteenlopen) bundel (b.v. LED of halfgeleider laserdiode). Een verrekijker of telescoop verhoogt het gevaar op oogschade bij een brede gecollimeerde bundel (zoals in open bundel telecommunicatie systemen). Lichtstaling onder Klasse 1 en 1M mag zichtbaar, onzichtbaar of beide zijn.

Klasse 2

Deze klasse geldt alleen voor zichtbaar licht. Deze klasse is veilig bij incidentele instraling in het oog onder alle omstandigheden. Bij het bewust staren in de bundel langer dan 0.25 s (natuurlijke oogreflex tijd tegen bescherming van fel licht) kan dit gevaarlijk zijn. Klasse 2M Deze klasse geldt alleen voor zichtbaar licht. Deze klasse is veilig bij incidentele instraling in het oog, zolang de oogreflex responstijd niet overschreden wordt zoals onder klasse 2. Maar kan onder alle omstandigheden (ook incidentele instraling) gevaarlijk zijn bij gebruik van optische systemen zoals beschreven onder klasse 1M. Lichtstraling onder klasse 2 en 2M is zichtbaar, maar kan ook een onzichtbare component bevatten onder bepaalde omstandigheden.

Klasse 1M en 2M vervangen grotendeels de oude klasse 3A in het IEC en EN classificatiesysteem. Voor de in 2001 ingevoerde wijziging (amendement) bestond er ook een klasse 3B voor lasers die oogveilig waren zonder gebruik van optische instrumenten. Deze lasers vallen in het huidige systeem onder klasse 1M of 2M

Klasse 3R Deze klasse wordt beschouwd als ongevaarlijk (laag risico), maar kan potentieel gevaarlijk zijn. De limiet voor klasse 3R is 5X de waarde van de limiet die geldt voor klasse 1 (voor onzichtbaar licht) of klasse 2 (voor zichtbaar licht). Daarom zal een zichtbare continue (CW) laser die 1-5mW kan uitstralen normaal onder klasse 3R vallen.

 

Klasse 3B Lichtstraling in deze klasse wordt in het algemeen beschouwd als gevaarlijk. Bij een continue wave (CW) laser mag het vermogen niet boven de 500mW komen. Deze straling is gevaarlijk voor ogen en huid. Het kijken naar diffuse reflecties van straling uit deze klasse is niet gevaarlijk.

Klasse 4 Dit is de hoogste lichtstraling klasse. Deze is zeer gevaarlijk. Ook het kijken naar diffuse reflecties van dit licht is gevaarlijk. Klasse 4 laserbundels kunnen brand veroorzaken in materialen als deze daarop worden geprojecteerd.

Hier zitten de pulsed lasers en CW lasers boven de 500mw in.

Ieder laserproduct in een gegeven klasse kan een ingebouwde laser bevatten die in een hogere klasse valt dan toegekend aan het product als geheel. In dat geval wordt het product doormiddel van mechanische middelen (behuizing en veiligheden) zodanig beschermd dat het voor een persoon niet mogelijk is om toegang te krijgen tot het onderdeel met een hogere klasse. Denkt u hierbij aan bijvoorbeeld CD en DVD spelers die onder klasse 1 vallen met daarin lasers die onder klasse 3R of klasse 3B vallen. Laserprinters met klasse 1 kunnen lasers bevatten die onder klasse 4 vallen

• tot welke klasse lasers mogen er gebruikt worden ( indoor & outdoor )

Alle klasse zijn indien ze veilig zijn opgesteld en bediend toegelaten . maar omdat je vermogen nodig hebt in de zichtbare lichtspectrum zal er voor shows meestal gebruik gemaakt worden van klasse 3B of klasse 4 lasers.! LET OP VOOR LASERSHOWS GEBRUIKT MEN ENKEL CW (continious wave) LASERS EN GEEN PULSED LASERS !

Onder zeer bepaalde omstandigheden en ENKEL BOVEN HET PUBLIEK kunnen pulsed lasers gebruikt voor lasershows maar uit veiligheids overweging word dit niet meer gedaan.

• tot op welke afstand mag de laserstraal boven het publiek hangen / projecteren

Indien de laseroperator binnen de maximale toegestane MPE/AEL’s blijft is er geen beperking , indien je het publiek “belicht” noemt dit audience scanning.

MPE= maximum permissible exposure dit zijn de veilige limieten welke onderbouwd zijn !

AEL= maximum accessible emission level (veilige limieten van vermogens ten opzichte van tijdsduur)

dit is iets wat je leert en leert berekenen bij de opleiding LSO (laser safety officer) ofwel laser veiligheids opzichter , deze cursus word door enkele onafhankelijke centra ingericht en je leert hier het wat, hoe en waarom ivm lasers en je dient een officieel examen af te leggen voor je dit attest krijgt!

Alle laser XL operators zijn LSO gecertificeerd en hebben deze 5 jaarlijkse cursus met glans afgemaakt.

LET OP er zijn enkele NIET officiële opleidingen (meestal verkopers van ‘goedkope’ lasers) die een “opleiding” geven en je dan een papiertje krijgt dat je dit hebt bijgewoond dit is GEEN LSO opleiding en zou beter ten einde worden gebracht want het geeft een vals vertrouwen zowel bij jezelf als bij klanten!

verder zijn er verschillende MPE’s (voor static en continous scanned beams) afhankelijk van regelementering of locatie .

• wat is ” beam attenuation map ” software

Beam attenuation Map is een instelling binnen de lasersoftware waar je het vermogen kan beperken binnen je projectie zone(s)

een lasershow gebeurt binnen een vlak, een vooraf ingesteld zone waar de laserstraal effectief kan komen, indien er in deze zone punten zijn  waar je het vermogen dient te verminderen kan je dit met dit stukje software doen.

er zijn 2 soorten van beam attenuation: software matig en hardware matig

beam attenuation map = software matig

hardware matig (het fysiek afblokken van een stuk van je projectie zone dmv een metaal plaatje , blackfoil, enz enz

• is er een bepaalde limiet ( tijd ) dat de laserstraal mag stilstaan of moet er constant beweging zijn,

indien de straal niet boven de static MPE’s komt mag de straal “stil” staan . enkel en alleen dan!

• bij installatie worden er dan veiligheidsbrillen gedragen?

dit is afhankelijk van wat voor installatie het is , bijvoorbeeld bij installatie van pulsed lasers (zoals gebruikt bij oog laser operatie of tattoo verwijderen) is het een must om veiligheid brillen te gebruiken , maar het over grote deel van show lasers is het niet nodig om een veiligheids bril te dragen , aangezien de persoon die het toestel gaat installeren zijn materiaal dient te kennen , gekwalificeerd dient te zijn en zo geen gevaarlijke omstandigheden zal creëren.

let wel de installatie zal gebeuren op momenten dat er weinig tot geen 3den aanwezig zijn , waardoor het risico kleiner word en je iedereen vooraf kan verwittigen dat je dingen gaat instellen enz enz.

• de huidige normen van wie komen die?

De huidige normen komen van zowel de  wetenschap als ILDA de onafhankelijke instantie welke reeds jaren werken met lasers .

ILDA (International Laser Display Association) is echt ontstaan in 1986 onder de huidige vorm maar was reeds actief voordien.

ILDA is ontstaan voor en door mensen  uit de lasersector  welke specifiek met lasershows bezig zijn.

spiegelbollen :

een laserstraal welke op een spiegelbol schijnt word weerkaatst onder een bepaalde hoek (afhankelijk van welke hoek de initiële straal komt) en zal na de weerkaatsing een andere divergentie/ comulering (straalbundel) en vermogen hebben . omdat een spiegelbol word vervaardigd uit goedkope rear coated spiegels hebben deze als positieve invloed op een laserstraal dat deze de bundel defuser maakt en zo de totale gefocusde per ²cm energie gaat verlagen en de straal eigenlijk zwakker maakt verder zal nooit de volle 100% van het vermogen worden weerkaatst door verliezen. dus als je een laserstraal met veilige MPE op een spiegelbol neer brengt zal de weerkaatste straal veilig zijn en dit kan je vooraf  meten op de plaats waar het publiek het dicht tot de spiegelbol staat dan ben je zeker dat het veilig is!

let op dit geld enkel indien je met vlakke spiegels werkt niet voor holle , bolle spiegels of special coated spiegels! (maar dit soort spiegel is veel te duur om op een spiegelbol te gebruiken)

Is er ook controle?

controle kan altijd en overal!

Zijn er sancties als de gebruikte laser(s) niet voldoen aan de opgelegde normen in die bepaalde omstandigheid ( gebruik / locatie / aard evenement ) ?

absoluut dit kan gaan van schade claim’s, geld boete’s tot celstraf!

Zijn onzichtbare laserstralen even schadelijk als zichtbare ?

absoluut! onzichtbare zijn zelfs gevaarlijker! net omdat je ze niet ziet! , stel dat je een klasse 4 CO2 gas laser hebt aanstaan  , wel je ziet deze beam niet maar als de straal je ogen raakt zal deze je oog beschadigen!

en er zijn meerdere toestellen die onzichtbare lasers gebruiken in het dagelijks leven (denk maar aan lasercutters , lasersnijbanken , laserprinters )

het is niet omdat de straal in het onzichtbaar kleur spectrum ligt dat deze niet voldoende kracht kan hebben om schade te berokken.

 

lasers zijn prachtig maar we zullen deze enkel en alleen kunnen blijven aanschouwen indien de laser sector in goed daglicht blijft staan en de mensen die lasershows geven weten wat ze doen , Laser XL is enorm begaan met safety daarom spenderen wij enorm veel aandacht aan hoe wij een lasershow tot stand brengen en testen wij de neer gebrachte vermogens in het publiek.

Maken wij risico analyses en veiligheids dossiers op.

Enkel door te voldoen aan alle regels van de kunst zijn lasershows veilig

Met de juiste certificering , tools , systemen en kennis is veilgheid gegarandeerd en kan iedereen nog lang blijven genieten van dit prachtige licht.